"مهندسی صنایع رشته ایست که با طراحی، پیاده سازی وبهبود سیستمهای یکپارچه ای از انسان، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی مرتبط می باشد. این رشته بر پایه دانش تخصصی در علوم ریاضی، طبیعی، اجتماعی و نیزقوانین و تحلیل مهندسی و طراحی بنا شده است تا به کمک آن به ارزیابی نتایج حاصل از سیستمهای یکپارچه بپردازد."
تعریف بالا را می توان به صورت ساده تر به صورت زیر تعریف کرد:
"مهندسی صنایع عبارت است از: کاربرد اصول و تکنیک هایی به منظور بهبود،طراحی و نصب سیستمهایی شامل انسان، مواد، اطلاعات، انرژی و تجهیزات برای فراهم آوردن امکان تولید کالاها و ارایه خدمات به شکل کارا و مطلوب."
"مهندسی صنایع٬ یکی از رشته های نوین مهندسی است. مبانی ریاضی آن در دوره جنگ جهانی دوم پدیدار شد. این رشته با در هم آمیختن اصول ریاضی فنی و مدیریتی٬ سعی در بهبود کیفیت٬ کاهش هزینه تولید و در کل افزایش بهره وری دارد." 

مهندسی صنایع چیست؟

چیزی که مهندسی صنایع را به عنوان گسترده ترین شاخه ی مهندسی مطرح می کند، هدف این رشته است: بهینه کردن سیستم ها و فرایندها به وسیله ی یافتن راه هایی برای صرفه جویی در زمان، هزینه، انرژی و مواد در صنایع گوناگون.
در حقیقت مهندسی صنایع با اجرای استراتژی های تجاری مانند 5s، مدیریت زنجیره ی عرضه و ... به این اهداف دست می یابد.

مهندسان صنایع بیشتر درگیر افزایش بهره وری در مدیریت منابع انسانی، روشها و تکنولوژی هستند و حال آنکه سایر رشته های مهندسی بیشتر درگیر ماهیت فنی فرایندها و فراورده ها میباشند. در واقع مهندسی صنایع تنها رشته مهندسی است که عامل انسان یکی از مولفه های اصلی سیستمهای مورد مطالعه آن را تشکیل میدهد. در نتیجه مهندسان صنایع در تیمهای میان رشته ای برای امور برنامه ریزی، نصب و کنترل و بهبود فعالیتهای موسسات به خدمت گرفته میشوند. این فعالیتها ممکن است فعالیتهای تولید، نوآوری در محصولات، ارائه خدمات، حمل و نقل و جریان اطلاعات سازمانی را شامل شود. با توجه به مطالب فوق، مهندسان صنایع بستر لازم برای تعامل تخصصهای مختلف و کار گروهی را به بهترین وجه ایجاد نموده و در نتیجه امور طرح، برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر عملکرد نظامهای تولیدی خدماتی بشکل منسجم تر انجام میشود و در نهایت انسجام امور به بهبود مستمر در جهت سهولت کارها، راحتی کارکنان، کاهش هزینه ها، ارتقا کیفیت و جلب رضایت مشتریان منجر میشود.

معمولا گفته می شود که مهندس صنایع کارهایی را که توسط سایر مهندسان انجام می شود  بهبود می بخشد؛ به همین دلیل مهندسین صنایع در اکثر صنایع یافت می شوند: تولید، سرگرمی، انرژی، هوافضا و ...
در هر یک از این صنایع، مهندسین صنایع می توانند روی پروژه های متعددی مانند موارد زیر کار کنند:
کوتاه کردن زمان های انتظار در شهر بازی ها برای افزایش رضایت مشتریان
بهینه سازی شیفت کاری پرستاران در یک بیمارستان برای بهبود نگه داری بیماران
ساده سازی زنجیره ی تامین برای بهبود کارایی خط تولید
سرپرستی یک تیم از مهندسان هوافضا برای تولید تجهیزات فضایی
بهبود کیفیت شکلات های یک برند خاص موجود در بازار برای افزایش سهم بازار
طراحی و بهبود شرایط و ارگونومی کار در یک کارخانه برای افزایش رضایت کارگران

اصول فکری و دیدگاه ها در مهندسی صنایع

اساس مهندسی در هر گرایشی طراحی مبنی بر اندازه گیری، محاسبه و تحلیل با استفاده از علوم ریاضی و تجربی شکل میگیرد. در نتیجه حرفه مهندسی کاملاً دید فنی و ماشینی دارد که موجب محدودیت دیدگاه در ابعاد خاص شده و برخی موضوعات مانند یافتن بهترین روشهای مدیریتی و ارتباطات انسانی در دیدگاه محض مهندسی نادیده گرفته میشود. مهندسی صنایع با در برداشتن نگرش سیستماتیک و فراگیر ارتباط تخصصهای مختلف و نهاد مدیریت سازمان را ایجاد نموده و امور برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت بر امور اجرایی با هماهنگی بیشتری دنبال میگردد. این نگرش استمرار همان سیر تفکر تیلور و هم عصران وی میباشد که با تلاش تک تک آنان مجموعه اصول و نگرشهای مدیریت علمی موجودیت یافت. مدیریت علمی همان نگرش سنتی مهندسی صنایع است. با پیشرفت مدیریت علمی، مهندسی صنایع با تفکری بر مبنای علوم ریاضی، فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی در عرصه صنعت و خدمات ظهور کرد که به معنی ایجاد یک تفکر فراگیر و سیستماتیک بود. نگاه مهندسی صنایع به مسائل از زوایا و دیدگاه های مختلف همانند توجه به خروجی و محصول سیستم، توجه به مشتری و یا نگرش به بهروری سازمان قابل طرح و پیگیری میباشد که بر مبنای اصول فکری تقریباً یکسانی دنبال میگردد. اکنون باید دید که اصول فکری مهندسی صنایع بر چه عواملی استوار است. در این راستا بطور خلاصه اصول فکری مهندسی صنایع ذیلاً ارائه شده است. 
1- خلاقیت 
فعالیت اصلی هر مهندس صنایع ارائه طرح برای بهبود سیستمهای جاری و یا ارائه طرح جدید میباشد که به همین منظور قویاً نیاز به خلاقیت و نوع آوری جهت ارائه طرحهای نو و بدیع میباشد. در واقع با توجه به گستردگی مسائل، مهندسی صنایع همانند اقیانوسی از فنون و علوم مختلف به عمق نیم متر با برخورداری از زمینه خلاقیت و ابتکار به مهندسین صنایع این امکان را میدهد که در جهت حرفه کاربردی مورد نظر به تعمیق دانش خود پرداخته و فرصتی فراهم میشود تا ایده های جدید و خلاق در زمینه های مربوطه مطرح گردد.

2- تفکر فراگیر 
نگرش سیستماتیک و فراگیر برجسته ترین خصوصیت مهندسی صنایع است و اطلاق مهندسی صنایع و سیستمها به این رشته بی ارتباط با این نگرش نیست. نگرش فراگیر موجب میشود مسائل از کل به جز و تعامل اجزا با هم مورد بررسی دقیق قرار گرفته و مدل کاملی از سیستمهای مورد نظر تهیه و مسائل مورد نظر آن به بهترین شکل طرح و بررسی میگردد. 
3- رهبری گروه 
هر سیستمی که طرح میشود اگر بدرستی اجرا نشود منجر به نتیجه نخواهد شد بلکه حسن اجرا سیستم طراحی شده یک ضرورت مهم تلقی میشود. لذا آشنایی با کلیت سیستم مورد نظر و نقش اجزا در کارکرد صحیح آن این امکان را فراهم میآورد که هدایت و رهبری گروه کاری مجری سیستم با انگیزه بیشتری دنبال گردد و در واقع علاوه بر طراحی سیستم مورد نظر، مهندسی صنایع سیستمهای پیاده سازی و اجرا را نیز پی ریزی نموده و نقش رهبری گروه های کاری را موثرتر دنبال مینماید. 
4- مدیریت زمان 
انجام کار بدون توجه به ظرف زمانی و تحویل به موقع خروجی مورد نظر سیستم، ارزش زیادی نمیتواند داشته باشد. امروزه اهمیت زمان و فرصتهای آن با توجه به عرصه تنگاتنگ رقابت اقتصادی برای همگان واضح و بدیهی است. در این خصوص مهندسی صنایع با درک موضوع تکنیک هایی را بکار میگیرد که عامل زمان اجرای اجزای کاری را در تمامی فرایندها مورد توجه و مدیریت قرار میدهد.

5- ارتباط بهره وری و بهبود مستمر 
اعتقاد به ارتقا بهره وری و بهبود مستمر یک اصل با ارزش در مهندسی صنایع است. اکتفا به وضعیت فعلی جز در جا زدن نتیجه دیگری نخواهد داشت. لذا مهندسی صنایع با پذیرش این مطلب که سطح دانش و مهارتها یک مقوله نسبی همواره سعی در افزایش بهره وری و بهبود وضعیت کاری نموده و سعی میشود همواره امور اثر بخشتر و کاراتر شود. نگرش بهبود مستمر این امکان را میدهد که هر روز به فکر ارتقا هر چند به اندازه کوچک باشیم. 
6- ذهن کنجکاو و یادگیری 
یادگیری فرایندی است که نمیتوان بر آن حد و مرز تعیین کرد. مهندسی صنایع به منظور مطالعه و پیگیری مسائل همواره به این نکته توجه دارد که هر مورد را ، منحصر به فرد بررسی نماید و جهت شناخت آن فرض بر این است که از تصورات ذهنی دوری نموده و سعی بر تعیین کشف واقعیتهای حاکم بر اجزا و کل سیستم میباشد. لذا عدم وجود تعصب خاص به ماهیت فنی امور موجب میشود ذهنیت کنجکاو برای کشف حقایق نهفته در پدیده ها تقویت شود و مهندس صنایع با ذهن دژم کمتر میتواند راه حل های ابتکاری و راهگشا برای مسائل مورد نظر ارائه نماید.

زمینه های فعالیت مهندسی صنایع

با پیشرفت و تحول سریع علوم و فنون و پیچیدگیهای روز افزودن آن، بالطبع نظامهای تولیدی و خدماتی نیز گسترش یافتهاند که در این میان اداره صحیح و مناسب این گونه واحدها مستلزم بکارگیری تکنیکهای علمی و پیشرفته جهت پیشبینی مدلسازی، برنامهریزی، تأمین و تدارک، اجرا و نظارت و ارزیابی نتایج حاصله در راستای وظایف مدیریتی است. همانطوری که میدانیم فعالیت هر نظام اعم از تولیدی یا خدماتی با اتکا بر فناوری خاص آن امکان تداوم و استمرار دارد و صرفنظر از ماهیت فنی و صنعتی امر، فناوری دارای چهار جز اصلی یعنی می باشد:

1- تجهیزات، امکانات تولیدی و خدماتی

2- مدیریت و سازمان

3- نیروی انسانی

4- دانش فنی

از آنجا که رشته های مهندسی مرسوم نظیر مهندسی مکانیک، مهندسی برق،  مهندسی ساختمان و ... بیشتر به ابعاد فنی صنعت (مورد 1 و 4)  توجه دارند. در فرایند کسب و کار رقابتی به تنهایی پاسخگوی مسائل پیچیده خدمات مهندسی و مدیریتی مدرن امروزی که بصورت سیستماتیک تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و باورهای انسانی را در چرخه حیات سیستمهای مورد توجه خود لحاظ نمی نمایند نیستند. لذا برای رفع چنین کمبودهایی در قرن حاضر بویژه طی چند ده ه اخیر، رشته جدیدی تحت عنوان مهندسی صنایع با بهره گیری از علوم ریاضی، فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و تکنیکها و فنون مهندسی بوجود آمده است. با توجه به مراتب فوق شاید مناسب بود این رشته با عنوان مهندسی مدیریت معرفی میشد، چرا که کاربردهای آن محدود به صنعت نیست و هر موسسه انتفاعی و غیر انتفاعی با جنبه صنعتی یا خدماتی میتواند از فنون و تکنیکهای مهندسی صنایع بهره گیرد. 
مبحث صرف منابع و حصول حداکثر نتیجه از منابع مصروفی چیزی نیست که منحصر به صنعت یا بنگاه خاصی باشد و امروزه با توجه به کمبود ارتقاع سطح بهره وری امری ضروری و حیاتی محسوب میشود که نشانگر بستر گسترده برای فعالیتهای مهندسی صنایع نفتی میشود. مهندسی صنایع در حرفه ها و مشاغلی همچون، بانک داری ، خدمات مشاوره ای، صنعت بیمه، شرکتهای هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستانها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیومهای ورزشی و یا هر مکان دیگری که نیاز به برنامه ریزی، هدایت و مدیریت و ارتقا بهره وری میباشد کاربرد دارد.

شغل های موجود برای یک مهندس صنایع
مهندسی صنایع گستره ی وسیعی از شغل ها را در بر می گیرد؛ در نتیجه مشخص کردن این که دقیقا چه شغل هایی برای این افراد مناسب است سخت است؛ به هر صورت در ادامه تعدادی از مشاغلی که در دنیا برای این افراد مناسب است را مشاهده می کنید.

مدیریت دانش

مدیریت اطلاعات

مدیریت داده

مدیریت و کنترل کیفیت

مدیریت و کنترل پروژه

مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک و عملیاتی سازمان

مدیریت سیستم‌های تولیدی

مدیریت مهندسی

طراحی فرایندها و ساختارهای سازمانی

مهندسی دانش

مهندسی سیستم‌های کیفیت

مهندسی لجستیک و زنجیره تأمین

مهندسی سیستم‌های اطلاعاتی

مهندسی مالی

مهندسی ارزش

مهندسی سیستم‌های بهره‌وری 

چگونه یک مهندس صنایع شویم؟

برای به دست آوردن یکی از شغل هایی که در بالا به آن ها اشاره شد، ابتدا باید مدرک کارشناسی مهندسی صنایع را کسب کرد؛  اگر مدرک کارشناسی به جز مهندس صنایع دارید می توانید به راحتی با انتخاب رشته مهندسی صنایع به عنوان رشته اصلی و یا مهندسی صنایع سیستم به عنوان رشته شناور خود در کنکور کارشناسی ارشد وارد این حوزه شوید و با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع آینده شغلی خود را کاملا تغییر دهید. اگر لیسانس صنایع دارید باز هم می توانید در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کنید و دانش تخصصی خود را در هر شغلی که هستید بهبود دهید.