تغییراتی که با گذشت زمان در نظام سلامت به وجود آمده است، باعث شده تا به یک نظام پیچیده و متغیر تبدیل شود. همچنین این سیستم پیچیده قسمت بزرگی از هزینه های دولتی را در بر میگیرد. بنابراین نیاز به بهبود در این سیستم ها بسیار احساس شده و وجود یک دید سیستمی، مورد توجه واقع می شود.
با وجود پزشکان با تجربه، نیروی انسانی متبحر و امکانات مناسب مشاهده می شود هنوز سازمان های وابسته به نظام سلامت مانند بیمارستان ها، کلینیک ها و سایر مراکز با مشکلات زیادی مواجه هستند. هر چند تمام بخش ها و افراد مسئولیت های خود را به درستی و بی نقص انجام می دهند، اما در اکثر موارد مشاهده شده عمده این مشکلات به دلیل عدم وجود یک نگاه سیستمی به این مراکز است.
مهندسی سیستم ها کمک میکند تا سیستمهایموجود سلامت شناسایی، بررسی و آنالیز شوند؛ سپس با ارائه راه حلهایی، سیستم کاراتر عمل کند و بهره وری سیستم افزایش یابد.
این امر باعث میشود بیمارستانها بیمارمحور، پاسخگو و انعطاف پذیرترباشند.
در ادامه نمونه هایی از اقداماتی که مهندسین سیستم های سلامت میتوانند انجام دهند مطرح شده است. البته با توجه به گسترده بودن حوزه های مطالعاتی مهندسی صنایع، تقریباً تمام قسمت های نظام سلامت می تواند از این اقدامات بهره ببرد، اما در اینجا فقط به چند مورد اکتفا می شود.
1- تیم های بهبود کیفیت می توانند نقش بسیار مهمی در قسمت های مختلف بیمارستان داشته باشند و با توجه به الزاماتی که جدیداً با استفاده از استاندارد های اعتبار بخشی در بیمارستان ها به وجود آمده است، نیاز به این تیم ها در این مراکز بیشتر احساس می شود.
2- صف های انتظار در بیمارستان ها یکی از مهم ترین عوامل نارضایتی بیماران است که باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی می شود. صف های انتظار در قسمت هایی چون پذیرش و ترخیص بیشتر خودنمایی میکند. همچنین بخش پاراکلینیک بیمارستان ها نیز اغلب دچار این مشکل می باشد. در اکثر موارد با یک نگاه سیستمی و فرایندی و با استفاده از مهندسی مجدد می توان این مشکل را حل کرد یا تا حد امکان کاهش داد.
3- اتاق عمل یک قسمت بسیار مهم و درآمدزا برای بیمارستان ها است و بیکاری آن باعث خواب سرمایه عظیمی می شود. برنامه ریزی و زمان بندی اتاق عمل برای استفاده بهینه از آن در جراحی های مختلف یکی از مواردی است که تا کنون بررسی هایی روی آن صورت گرفته است.
4- سازمان انتقال خون یکی دیگر از بخش های مهمی است که نیاز به برنامه ریزی های دقیقی دارد. با توجه به موجودیت خون، مباحث حمل و نقل و کنترل موجودی میتواند در برنامه ریزی هایی که برای این سازمان انجام میگیرد تأثیر بسزایی داشته باشد.
5- برنامه ریزی و شیفت بندی پرستاران هم از مباحث مهم در بیمارستان هاست که با استفاده از ابزار های مهندسی صنایع قابل حل است.
هرچند سالهاست که مهندسین صنایع، در حوزه سلامت فعالیت می کنند و پایان نامه هایی در مقاطع ارشد و دکتری در حوزه سلامت کار شده است، اما در سال تحصیلی 92- 93 برای اولین بار دانشگاه های تربیت مدرس(از طریق کنکور) و امیرکبیر (از طریق رتبه های برتر) به صورت هم زمان اقدام به پذیرش دانشجو در گرایش مهندسی سیستم های سلامت از رشته مهندسی صنایع کردند. احتمالاً در آینده نزدیک دانشگاه تهران نیز اقدام به پذیرش دانشجو در این رشته نماید.
برنامه درسی و تعداد واحدها
رشته سیستمهای سلامت در مقطع کارشناسی ارشد دارای 32 واحد درسی است که 12 واحد آن را دروس اجباری، 12 واحد دروس اختیاری و 8 واحد آن را پایان نامه و سمینار تشکیل می دهند.
دروس جبرانی:
ردیف |
نام درس |
واحد |
1 |
آشنایی با سیستم های سلامت |
3 |
2 |
آمار زیستی و شاخص های بهداشتی |
3 |
دروس اجباری:
ردیف |
نام درس |
واحد |
1 |
تحقیق در عملیات در سلامت |
3 |
2 |
بهبود فرایند و کیفیت در سلامت |
3 |
3 |
فناوری اطلاعات در سلامت |
3 |
4 |
استانداردها، معیارهای ارزیابی و اعتبارسنجی سیستم های سلامت |
3 |
5 |
کارورزی مهندسی سیستم های سلامت ۱ |
0.5 |
6 |
کارورزی مهندسی سیستم های سلامت 2 |
0.5 |
دروس اختیاری:
ردیف |
نام درس |
واحد |
1 |
مدل های احتمالی در سلامت |
3 |
2 |
سیستم های اطلاعات سلامت |
3 |
3 |
تصمیم گیری در سیستم های سلامت |
3 |
4 |
واکافت شبکه های اجتماعی در سلامت |
3 |
5 |
شبکه و مکان گسسته در سلامت |
3 |
6 |
مدل سازی پویایی های سیستم در سلامت |
3 |
7 |
مباحث پیشرفته در مهندسی سیستم های سلامت |
3 |
دانشگاه های پذیرنده
دانشگاه هایی که بر اساس دفترچه انتخاب رشته کارشناسی ارشد 1394 در گرایش سیستم های سلامت رشته مهندسی صنایع پذیرش دانشجو دارند.
ردیف |
نام دانشگاه |
1 |
دانشگاه تربیت مدرس |
2 |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر |